CZY BAJKI PSYCHOTERAPEUTYCZNE POTRZEBNE SĄ DZIECIOM W WIEKU WCZESNOSZKOLNYM
Wartościowa literatura to mnóstwo możliwości terapeutycznych. Pamiętajmy, że cały proces terapii pacjentów w wieku wczesnoszkolnym (6 – 10 lat) dokonuje się nie gdzie indziej, jak w wyobraźni dziecka. Bajki to zdecydowanie najbliższe i najlepiej znane dziecku utwory literackie. To w tym miejscu fikcja miesza się z rzeczywistością, tworząc fascynujący świat pełen przygód i niesamowitych doświadczeń bohaterów. Nic więc dziwnego, że to właśnie bajki psychoterapeutyczne są często wykorzystywane przez terapeutów, psychologów oraz psychoterapeutów podczas spotkań z najmłodszymi pacjentami. Odpowiednio skonstruowana bajka psychoterapeutyczna to doskonała metoda wspierająca terapię. Jej fabuła pomaga młodym pacjentom przełamywać bariery lęku oraz poradzić sobie z traumą i złym doświadczeniem. Dodaje odwagi i motywacji do podjęcia próby walki z własnym strachem lub fobią.
Warto zwrócić uwagę, że omawiane bajki psychoterapeutyczne są ścisłe związane z traumami oraz zaburzeniami kompulsywnymi, lękowymi, nerwicowymi, psychosomatycznymi itp. Z tego też powodu absolutnie nie powinny być wykorzystywane przez nauczycieli i pedagogów w procesie edukacyjnym. Bajka psychoterapeutyczna to narzędzie, element terapii wspierający pracę wyspecjalizowanego terapeuty pracującego z dziećmi. Jej zadaniem nie jest moralizować słuchacza, a wskazywać mu (proponować) wzorce pewnych zachowań i postępowania, dzięki którym możliwe będzie rozwiązanie problemu lub pokonanie słabości. Do stworzenia tego typu bajki niezbędna jest więc znajomość przyczyny doświadczanych przez dziecko lęków lub występowania zaburzeń oraz dogłębna analiza emocji młodego pacjenta. Odwołanie się do konkretnego problemu oraz możliwość identyfikacji z bohaterem to podstawowe warunki, dzięki którym bajka spełni swoją psychoterapeutyczną funkcję.
Zapraszamy również do zapoznania się z naszym artykułem: "Emocje dziecka: Jak pomóc je regulować?"
PODSTAWOWE CELE BAJKI PSYCHOTERAPEUTYCZNEJ
- Objaśnienie emocji w sposób zrozumiały dla słuchacza, nadanie im znaczenia oraz jasne ich nazywanie.
- Zastępcze zaspokojenie potrzeb dziecka, które przeżywa sytuację trudną (kompensacja).
- Wsparcie emocjonalne małego czytelnika lub słuchacza.
- Zminimalizowanie napięcia, redukcja stresu.
- Budowanie pozytywnych uczuć i nadziei na poradzenie sobie z sytuacją trudną.
- Uświadomienie sobie przez dziecko, że inni też mogą być w podobnej sytuacji, odczuwać zbliżone emocje i zmagać się z tymi samymi problemami.
- Stymulacja słuchacza lub czytelnika do zmiany w patrzeniu na dany kłopot i innej interpretacji problemu lub zdarzenia.
- Wskazanie różnych możliwych dróg i skutecznych sposobów radzenia sobie w sytuacjach problemowych i lękowych.
- Oduczanie złych nawyków.
- Budowanie pozytywnego obrazu siebie i otaczającej dziecko rzeczywistości (dowartościowanie dziecka), podniesienie samooceny.
Bajka psychoterapeutyczna to celowe działania w obrębie nabytych negatywnych doświadczeń i lęków. Może to być śmierć osoby z rodziny, przewlekła choroba bliskiej osoby, separacja lub rozwód rodziców, przemoc w rodzinie, nowy partner jednego z rodziców, pojawienie się młodszego rodzeństwa itp. Słuchacz w fabule odnajduje swoje lęki i dostrzega te same emocje towarzyszące konkretnym zdarzeniom. Dziecko obserwuje dane emocje z perspektywy społecznej, aby później móc przełożyć je i dostrzec w samym sobie. Należy pamiętać, że samo przeczytanie bajki nie rozwiąże u dziecka problemu, ale skłoni go do stawienia czoła trudnościom, z którymi się zmaga. To nie bajka psychoterapeutyczna rozwiązuje problem. To dziecko, które po przeczytaniu jej staje się silniejsze, pewniejsze siebie i gotowe do walki z własnym strachem.
Zapraszamy również do przeczytania innego artykułu: Jak rozmawiać z dzieckiem o śmierci?
Źródła:
http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ceon.element-06bc0181-57d1-3664-90c5-8d2f6440d3e5/c/pdf-01.3001.0013.2042.pdf
https://www.sp9.elk.edu.pl/strony/szkola/publikacje/Skorupska_Miroslawa_Bajkoterapia.pdf
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bajka_terapeutyczna
