Rozumienie tekstu to umiejętność wieloaspektowa, obejmująca różne poziomy, od dosłownego odczytania sensu słów, przez ich interpretację, aż po analizę bardziej złożonych treści i argumentów. Trening wszystkich elementów wspierają nowoczesne programy zawierające różnorodne multimedialne ćwiczenia, jak na przykład mTalent Czytanie ze zrozumieniem, przeznaczony dla dzieci w wieku wieku 7+, 11+ i 14+.
Przyczyny problemów z rozumieniem tekstu
Wyniki badań PISA pokazują, że choć umiejętność czytania wśród polskich dzieci na przestrzeni lat uległa poprawie, to rozumienie tekstu nadal stanowi wyzwanie. W 2018 roku wyniki polskich uczniów w tej kategorii były niższe niż średnia dla krajów OECD. Istnieje wiele przyczyn, które mogą prowadzić do problemów z rozumieniem tekstu. Wśród najczęściej wymienianych są:
1. Nadmierne skupienie na technice czytania – W polskim systemie edukacyjnym wczesnoszkolna nauka czytania często koncentruje się głównie na technice, czyli na tym, aby dzieci opanowały sam mechanizm czytania. Tymczasem równie ważne jest kształcenie umiejętności rozumienia tekstu już od najmłodszych lat.
2. Niedostateczne rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia – Rozumienie tekstu wymaga nie tylko znajomości słów, ale również zdolności do myślenia krytycznego, analizowania treści i wyciągania wniosków. Warto spróbować nowych form nauczania, jak na przykład seria mTalent dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i rozwojowymi, łącząca warstwę multimedialną z tradycyjnymi pomocami.
3. Brak praktyki w czytaniu – Współczesne dzieci spędzają coraz mniej czasu na czytaniu książek, co jest skutkiem m.in. rosnącej roli mediów cyfrowych. Tablety, smartfony i komputery, choć mogą pełnić funkcje edukacyjne, często odciągają dzieci od tradycyjnej lektury, co ogranicza ich kontakt z tekstem pisanym i możliwość ćwiczenia rozumienia treści.
4. Słabe zaplecze językowe – Dzieci, które mają ograniczony zasób słownictwa i nie są regularnie zachęcane do rozmów oraz rozwijania zdolności komunikacyjnych, mogą mieć trudności z rozumieniem bardziej złożonych tekstów.
Konsekwencje trudności z rozumieniem tekstu
Problemy z rozumieniem tekstu mają dalekosiężne skutki, które mogą wpływać na rozwój dziecka nie tylko w szkole, ale również w dorosłym życiu. Do najważniejszych konsekwencji zalicza się:
Trudności w nauce – Rozumienie tekstu jest kluczowe nie tylko w nauce języka polskiego, ale także w innych przedmiotach, takich jak matematyka, historia czy biologia.
Niska motywacja do nauki – Dzieci, które nie rozumieją, co czytają, mogą szybko stracić zainteresowanie nauką. Zniechęcenie i brak motywacji mogą prowadzić do niższych wyników w nauce i trudności z koncentracją.
Ograniczone możliwości kariery – Problemy z czytaniem i rozumieniem tekstu mogą negatywnie wpłynąć na dalsze życie, ograniczając możliwości edukacyjne i zawodowe.
Jak poprawić umiejętność rozumienia tekstu?
Choć problem rozumienia tekstu wśród polskich dzieci jest poważny, istnieje wiele sposobów, aby go rozwiązać. Kluczową rolę w tym procesie odgrywają zarówno szkoła, jak i rodzice.
1. Zwiększenie liczby zajęć rozwijających myślenie krytyczne – Ważne jest, aby już od najmłodszych lat uczyć dzieci, jak analizować treści, zadawać pytania i wyciągać wnioski.
2. Wspieranie czytelnictwa w domu – Rodzice mogą odgrywać kluczową rolę w rozwoju umiejętności rozumienia tekstu. Regularne czytanie z dzieckiem, rozmowa o przeczytanych książkach i zadawanie pytań dotyczących treści mogą znacząco poprawić zdolności interpretacyjne.
3. Używanie technologii wspierającej naukę – Choć media cyfrowe mogą odciągać dzieci od czytania, istnieje wiele aplikacji i programów edukacyjnych, które pomagają rozwijać umiejętności czytelnicze i rozumienie tekstu. W nauczaniu starszych klas szkoły podstawowej może sprawdzić się program Potrafię. Obszar polonistyczny – https://www.mtalent.pl/potrafie-obszar-polonistyczny-klasy-4-6/.
4. Stosowanie zróżnicowanych materiałów edukacyjnych – Ważne jest, aby dzieci miały dostęp do różnorodnych tekstów, od prostych opowiadań po bardziej złożone artykuły.
Problem z rozumieniem tekstu wśród polskich dzieci jest złożony i wymaga działań na wielu poziomach – zarówno edukacyjnym, jak i społecznym. Aby poprawić sytuację, konieczne jest wprowadzenie zmian w podejściu do nauczania, zwiększenie nacisku na rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia oraz promowanie czytelnictwa od najmłodszych lat.
